 |
| Przemysł II, Jan Matejko |
Przemysł II – książę krakowski w latach 1290 – 1291; król
Polski w latach 1295 – 1296
Przemysł II był synem Przemysła I -księcia wielkopolskiego - i Elżbiety, córki Henryka II Pobożnego – księcia śląskiego. Urodził się w 1257 roku po śmierci swojego ojca. Jego formalnym opiekunem został Bolesław Pobożny, który nie miał męskiego potomka, więc na swojego dziedzica wychowywał Przemysła. Objął on władzę w Wielkopolsce po śmierci Henryka Pobożnego w 1279 roku.
Przemysłowi na przestrzeni lat udało się scalić ziemię polskie. Najpierw zawarł sojusz ze Mściwojem (księciem Gdańska). Przemysł miał przejąć Pomorze po śmierci Mściwoja, ponieważ Pomorze mogłoby być zagrożone przez Brandenburczyków. Następnie zawarł układ z Henrykiem Probusem. Henryk miał zasiąść na tronie krakowskim po śmierci Leszka Czarnego, a w zamian za to Przemysł odzyska ziemię wieluńską oraz Kalisz. Niedługo po objęciu władzy Henryk zmarł, co pozwoliło Przemysłowi objąć na krótko tron w Krakowie. Niestety pretensje do tronu zgłosił przyrodni bart Leszka Czarnego –Władysław Łokietek – który usunął z Krakowa Przemysła. Jednak Władysława zaatakował wtedy Wacława II, król Czech, co sprawiło, że musiał uciekać z miasta.
w 1294 roku zmarł Mściwój i Przemysł stał się władcą Pomorza. W tej sytuacji stał się władcą większej części ziem polskich i 26 czerwca 1295 roku koronowano go na króla Polski, po ponad dwustuletnie przerwie od ostatniej koronacji. Koronę na głowę Przemysława włożył biskupi Jakub Świnka, którego uważa się za głównego inicjatora przywrócenia władzy królewskiej w Polsce.
Przemysł II był synem Przemysła I -księcia wielkopolskiego - i Elżbiety, córki Henryka II Pobożnego – księcia śląskiego. Urodził się w 1257 roku po śmierci swojego ojca. Jego formalnym opiekunem został Bolesław Pobożny, który nie miał męskiego potomka, więc na swojego dziedzica wychowywał Przemysła. Objął on władzę w Wielkopolsce po śmierci Henryka Pobożnego w 1279 roku.
Przemysłowi na przestrzeni lat udało się scalić ziemię polskie. Najpierw zawarł sojusz ze Mściwojem (księciem Gdańska). Przemysł miał przejąć Pomorze po śmierci Mściwoja, ponieważ Pomorze mogłoby być zagrożone przez Brandenburczyków. Następnie zawarł układ z Henrykiem Probusem. Henryk miał zasiąść na tronie krakowskim po śmierci Leszka Czarnego, a w zamian za to Przemysł odzyska ziemię wieluńską oraz Kalisz. Niedługo po objęciu władzy Henryk zmarł, co pozwoliło Przemysłowi objąć na krótko tron w Krakowie. Niestety pretensje do tronu zgłosił przyrodni bart Leszka Czarnego –Władysław Łokietek – który usunął z Krakowa Przemysła. Jednak Władysława zaatakował wtedy Wacława II, król Czech, co sprawiło, że musiał uciekać z miasta.
w 1294 roku zmarł Mściwój i Przemysł stał się władcą Pomorza. W tej sytuacji stał się władcą większej części ziem polskich i 26 czerwca 1295 roku koronowano go na króla Polski, po ponad dwustuletnie przerwie od ostatniej koronacji. Koronę na głowę Przemysława włożył biskupi Jakub Świnka, którego uważa się za głównego inicjatora przywrócenia władzy królewskiej w Polsce.
 |
| Polska za czasów Przemysła II, rok 1295 |
Koronacji było przeciwnych wiele środowisk, choć niewątpliwie to był sukces polityczny Polski. Niedziwne więc, że już w 1296 roku Przemysł zginął w wyniku zamachu w Rogoźnie. Możliwe, że planem było tylko porwanie króla, a zabójstwo było dziełem przypadku. Nie wiadomo też czy dwa rody znajdujące się w najbliższym otoczeniu króla – Zarębowie i Nałęczowie - miały coś wspólnego z zamachem.
„Król (..) ciężko ranny przywiązany został do siodła. Już po paru minutach jazdy, widoczny nawet przy mdłym blasku pochodni czarny ślad krwi uprzytomnił napastnikom, że nie ma po co opóźniać pochodu. Przecięli sznury i zostawili dogorywającego Przemysła na ośnieżonej drodze (…) Tak 8 lutego 1296 roku zginął wiorstę niecałą od Rogoźna pierwszy król jednoczącej się na nowo Polski”*
 |
| Śmierć Przemysława w Rogoźnie, Jan Matejko |
Jeśli chodzi o życie rodzinne króla, jest on okryte mroczną tajemnicą. Otóż jego pierwsza żona Ludgarda nie powiła Przemysłowi potomka. Kilka lat po ślubie księżna umarła. Możliwe, że była to śmierć naturalna, ale historycy bardziej skłaniają się ku temu, że to Przemysł zabił żonę, aby mógł liczyć w przyszłości na prawowitego potomka płci męskiej. Kolejne dwie żony również nie dały mu dziedzica tronu. Jedynie druga żona –Ryksa, córka króla Szwecji - urodziła mu córkę również imieniem Ryksa.
Więcej o historii Przemysła II i innych królów i książąt przeczytacie w książkach Elżbiety Cherezińskiej pt. „Korona śniegu i krwi” oraz „Niewidzialna korona”, gdzie luki historyczne zostały uzupełnione świetnym wątkiem fantastycznym.
Źródło: Poczet królów i książąt polskich autorstwa Lecha Bielskiego i Mariusza Trąby
* L.
Stomma, Królów polskich przypadki.
Warszawa 1993
Świetnie napisane. Pozdrawiam serdecznie.
OdpowiedzUsuń