 |
| Leszek Biały, Jan Matejko |
Leszek Biały - ur. zap. w 1184 lub 1185, zm. 24 listopada 1227 w Marcinkowie k. Gąsawy – książę
zwierzchni Polski w latach 1194-1199, 1202 – 1227
Był trzecim synem Kazimierza Sprawiedliwego i księżniczki Heleny, ale jego dwaj starsi bracia szybko zmarli. Sam Leszek w chwili śmierci swojego ojca miał 7 lat. W tym czasie zupełni przestano kierować się zasadą senioratu i możnowładcy przekazali tron Leszkowi zamiast Mieszkowi Staremu. Oczywiście do chwili osiągnięcia pełnoletniości przez tego młodego chłopca, rządy mieli sprawować jego regenci – matka Helena, biskup krakowski Pełka i wojewoda Mikołaj. W praktyce jednak władzę miało możnowładztwo. Matce Leszka fakt ten zaczął przeszkadzać, więc zawarła porozumienie z Mieszkiem (o którym możecie przeczytać w poście o Mieszku III Starym) i w ten sposób Leszek został odsunięty na jakiś czas od władzy. W tym czasie znajdował się w Sandomierzu, gdzie opiekował się nim tamtejszy wojewoda – Goworek, który stał się w późniejszych latach jego bliskim współpracownikiem.
Był trzecim synem Kazimierza Sprawiedliwego i księżniczki Heleny, ale jego dwaj starsi bracia szybko zmarli. Sam Leszek w chwili śmierci swojego ojca miał 7 lat. W tym czasie zupełni przestano kierować się zasadą senioratu i możnowładcy przekazali tron Leszkowi zamiast Mieszkowi Staremu. Oczywiście do chwili osiągnięcia pełnoletniości przez tego młodego chłopca, rządy mieli sprawować jego regenci – matka Helena, biskup krakowski Pełka i wojewoda Mikołaj. W praktyce jednak władzę miało możnowładztwo. Matce Leszka fakt ten zaczął przeszkadzać, więc zawarła porozumienie z Mieszkiem (o którym możecie przeczytać w poście o Mieszku III Starym) i w ten sposób Leszek został odsunięty na jakiś czas od władzy. W tym czasie znajdował się w Sandomierzu, gdzie opiekował się nim tamtejszy wojewoda – Goworek, który stał się w późniejszych latach jego bliskim współpracownikiem.
Po śmierci
Mieszka Leszek Biały mógł wrócić na tron krakowski, ale pod warunkiem jaki
postawili możnowładcy: nowy władca musiał
usunąć Goworka. Bali się oni, że możnowładztwo
z dzielnicy sandomierskiej, czyli tej z której pochodził Goworek, będzie w
lepszej pozycji od możnowładztwa krakowskiego.
Mimo, że wojewoda sandomierski sam namawiał księcia do zgody na taki warunek, Leszek wolał dochować wierności swojemu współpracownikowi i wtedy możnowładztwo oddało tron synowi Mieszka Starego – Władysławowi Laskonogiemu. Być może Leszek postąpił tak, również dlatego, że zgoda na wygnanie Goworka, mogła oznaczać całkowite podporządkowanie się możnowładztwu.
Mimo, że wojewoda sandomierski sam namawiał księcia do zgody na taki warunek, Leszek wolał dochować wierności swojemu współpracownikowi i wtedy możnowładztwo oddało tron synowi Mieszka Starego – Władysławowi Laskonogiemu. Być może Leszek postąpił tak, również dlatego, że zgoda na wygnanie Goworka, mogła oznaczać całkowite podporządkowanie się możnowładztwu.
Władysław
Laskonogi nie okazał się dobrym władcą i możnowładztwo zmusiło go do
opuszczenia Krakowa. Wtedy znowu zaproszono Leszka. Wrócił on z… Goworkiem,
który został kasztelanem.
I tym razem wybór Leszka na tron krakowski nie
był zgodny z zasadą senioratu. Zresztą od XIII wieku dzielnica senioralna
przestała nią w zasadzie być, ponieważ traktowano ją jak każdą inną. Tron zaczęto
dziedziczyć. W tym również okresie tytuł „książę polski” zaczął być zastępowany
tytułem „książę krakowski”.
Władzę udawało mu się utrzymywać , dzięki rozsądnej polityce zagranicznej. Utrzymywał kontakty na Rusi i organizował wyprawy przeciw Prusom. Książę za to nie chciał wyruszać na wyprawy krzyżowe. Powodem tej nieobecności miał być fakt, że książę nie był wstanie wytrzymać tak długo bez… piwa.
Chcąc prowadzić politykę bałtycką Leszek musiał wejść w skład koalicji piastowskiej. Po jakimś czasie wybuchł spór pomiędzy uczestnikami koalicji - Henrykiem Brodatym (wnuk Władysława Wygnańca) a Leszkiem Białym. Aby poprawić stosunki zwołano zjazd w Gąsawie w 1227 roku. Na zjeździe byli obecni: Leszek Biały, Henryk Brodaty, Władysław Laskonogi (syn Mieszka Starego) i Konrad Mazowiecki (brat Leszka Białego). Planowano również powstanie koalicji przeciwko Władysławowi Odonicowi, który zagrażał władzy Laskonogiego w Wielkopolsce(byli to bracia). Podczas kąpieli w łaźni Odonic wraz z Świętopełkiem (władca Pomorza) zaatakowali Henryka i Leszka. Henryk uciekł, ale Leszka dogoniono i zabito. Spowodowało to oderwanie Pomorza od reszty dzielnic.
Władzę udawało mu się utrzymywać , dzięki rozsądnej polityce zagranicznej. Utrzymywał kontakty na Rusi i organizował wyprawy przeciw Prusom. Książę za to nie chciał wyruszać na wyprawy krzyżowe. Powodem tej nieobecności miał być fakt, że książę nie był wstanie wytrzymać tak długo bez… piwa.
Chcąc prowadzić politykę bałtycką Leszek musiał wejść w skład koalicji piastowskiej. Po jakimś czasie wybuchł spór pomiędzy uczestnikami koalicji - Henrykiem Brodatym (wnuk Władysława Wygnańca) a Leszkiem Białym. Aby poprawić stosunki zwołano zjazd w Gąsawie w 1227 roku. Na zjeździe byli obecni: Leszek Biały, Henryk Brodaty, Władysław Laskonogi (syn Mieszka Starego) i Konrad Mazowiecki (brat Leszka Białego). Planowano również powstanie koalicji przeciwko Władysławowi Odonicowi, który zagrażał władzy Laskonogiego w Wielkopolsce(byli to bracia). Podczas kąpieli w łaźni Odonic wraz z Świętopełkiem (władca Pomorza) zaatakowali Henryka i Leszka. Henryk uciekł, ale Leszka dogoniono i zabito. Spowodowało to oderwanie Pomorza od reszty dzielnic.
Źródło: Poczet królów i książąt polskich
autorstwa Lecha Bielskiego i Mariusza Trąby
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz