Bolesław V Wstydliwy

Bolesław V Wstydliwy – książę krakowski w latach 1243 – 1279

Bolesław Wstydliwy, Jan Matejko

Syn Leszka Białego i księżniczki Grzymisławy. W chwili śmierci ojca miał niecałe dwa lata i w tej sytuacji nie mógł samodzielnie sprawować władzy w Krakowie. Jego opiekunem prawnym początkowo został Władysław Laskonogi, który osadził Bolesława w Sandomierzu do czasu osiągnięcia dojrzałości. Następnie władcą Krakowa został Henryk Brodaty, a po nim Konrad mazowiecki.
Gdy władzę przejął Konrad, odebrał on Bolesławowi Sandomierszczyznę, a w 1233 roku (już po utraceniu władzy przez księcia mazowieckiego) wziął go do niewoli.  Według relacji Jana Długosza, Grzymisławie udało się uwolnić syna pod nieobecność Konrada. Zrobiła to z pomocą Klemensa z Ruszczy (później wojewoda krakowski), który podobno spił strażników, żeby spokojnie wyprowadzić Bolesława.

Mimo, że Konrad został odsunięty od władzy w 1232 roku, to Bolesław nadal nie odziedziczył po swym ojcu księstwa krakowskiego. Na tronie zasiadł jeszcze Henryk Brodaty, a później jego syn Henryk Pobożny, a następnie znowu Konrad. Bolesławowi udało się zasiąść na tronie w roku 1243 po wojnie stoczonej z księciem mazowieckim.

Określa się go jako władcę mało ambitnego, ale dobrze radzącego sobie z gospodarką. Miał dobra opinię wśród poddanych.

„Był człowiekiem czystym, skromnym, trzeźwym, łagodnym, nie oddającym nikomu złem za złe.”*

Odnosił sukcesy również w polityce zagranicznej. Poprzez małżeństwo z córką króla węgierskiego był jednym z najważniejszych polityków w Europie Środkowej. W latach 50. XIII wieku wdał się w wojnę przeciwko królowi Czech – Przemysłowi Ottokarowi II. Z Czechami walczył jeszcze w 1260 a pod koniec panowania przeszedł na stronę procesarską. Prowadził też wojny przeciw Jadźwingom. Jednak plamą na jego honorze były kilkukrotne ucieczki przed najazdami tatarskimi. Po raz pierwszy w 1241 roku - Bolesław miał wtedy tylko 15 lat, więc można mu to wybaczyć - ale też w 1259 i 1260 roku.

Jako, że Bolesław i jego żona Kinga złożyli śluby czystości, książę krakowski nie doczekał się potomka, który mógłby objąć po nim tron. W tej sytuacji na swego następcę wyznaczył Leszka Czarnego, czyli wnuka Konrada Mazowieckiego – swojego wieloletniego wroga.

„Przydomek Wstydliwego (…) zawdzięcza Bolesław opinii o dochowaniu dozgonnej czystości w pożyciu z Kunegundą.”**

Święta Kinga, Jan Matejko

Kinga – patronka górników, wydobywających sól

Kinga sprowadziła do Polski górników z Węgier, którzy mieli szukać pokładów soli koło Krakowa. Legenda głosi, że wyruszając w drogę, Kinga wrzuciła swój pierścień do węgierskiej kopalni – na szczęście. Gdy znaleziono pierwszą bryłkę soli w Wieliczce, przyniesiono ją księżnej. Gdy ją rozłupano w środku znaleziono pierścień Kingi porzucony na Węgrzech.

Źródło:  Poczet królów i książąt polskich autorstwa Lecha Bielskiego i Mariusza Trąby

---

* Rocznik małopolski na rok 1279. (w) Piastowie w dziejach Polski.
                                                                  Red. R. Heck. Wrocław 1975)

** O. Balzer, Genealogia Piastów. Kraków 1895