Jadwiga Andegaweńska

Jadwiga, Jan Matejko

Jadwiga – królowa Polski w latach 1384 – 1399

„Można sobie wyobrazić królową Jadwigę jako kobietę młodą, bardzo wysoką (172,2 cm), blondynkę, o głowie krótkiej, czole prostym wąskim, twarzy wąskiej, nosie prostym i wąskim”*

Po śmierci Ludwika Węgierskiego na tronie polskim miała zasiąść Maria, a na węgierskim Jadwiga. Jednak ku zdziwieniu Polaków,  to Marię powołano na tron na Węgrzech. Nie chciano znow

Pozostała jeszcze kwestia wyboru męża dla nowej królowej. Problemem był fakt, że w wieku czterech lat Jadwigę zaręczono z Wilhelmem Habsburgiem, który miał wtedy 8 lat. Zostali oni zaślubieni w 1378 roku, a jedną z ceremonii tego ślubu było symboliczne pokładziny, ale małżeństwo miało nabrać mocy prawnej dopiero po skonsumowaniu go, gdy oboje osiągną odpowiedni wiek. Panom polskim nie podobała się myśl, że na tronie miałby zasiąść Habsburg, więc szukali męża dla Jadwigi na własną rękę. Ich kandydatem był Władysław Jagiełło, książę litewski. Jednym z warunków było przyjęcie przez Litwę chrześcijaństwa. Jadwiga nie była pełnoletnia, więc o zgodę poproszono jej matkę. Wyraziła zgodę, jednak kilka miesięcy później wróciła do starej decyzji o ślubie z Wilhelmem pod groźbą buntów i najazdu uzurpatora do tronu. Wilhelm Habsburg przybył do Krakowa, ale zamknięto przed nim bramy. Tutaj warto wspomnieć o pewnej plotce, mówiącej o tym, że to Jadwiga zakochana w Wilhelmie, wezwała go jakoby na ratunek przed ślubem  z o wiele starszym Litwinem. Jednak kiedy Wilhelm zobaczył, że niewiele ma w Krakowie do powiedzenia, wrócił skąd przyjechał.  Aby wyregulować sytuację, w 1385 roku podpisano układ w Krewie, w którym Jagiełło zobowiązał się m.in. do poślubienia Jadwigi, do chrystianizacji Litwy oraz wypłaty odszkodowania Wilhelmowi za zerwane zaręczyny z Jadwigą.
Ślub Władysława i Jadwigi odbył się w 1386 roku i od tego czasu Litwa była częścią składową Królestwa Polskiego.

Zakonowi krzyżackiemu nie spodobała się zaistniała sytuacja. Krzyżacy twierdzili, że prawowitym mężem Jadwigi jest Wilhelm (chociaż sam papież unieważnił ich związek) i mimo chrystianizacji Litwy nie chcieli przerwać najazdów na tamte tereny. Z tego powodu wybuchła wojna trwająca od 1390 do 1392 roku. Jadwiga starała się zażegnać konflikt pokojowo, ale Krzyżacy byli tak zawzięci, że nic z tego nie wyszło. Następnym przedmiotem sporu stała się ziemia dobrzyńska, którą Ludwik Węgierski przekazał w lenno Władysławowi Opolczykowi, a ten zostawił ją w 13892 roku Krzyżakom. Warto wspomnieć, że Władysław Opolczyk w 1384 roku przywiózł na Jasną Górę z Rusi halickiej obraz Matki Bożej, a z czasem to właśnie ten obraz uznano za cudowny.

u w Polsce takiej sytuacji, że król będzie przebywał w innym państwie, a w kraju będzie panował chaos. Dlatego zdecydowano, że na tronie polskim zasiądzie ta córka Ludwika, która na stałe z mężem zamieszka w Polsce.  W 1383 roku wdowa po Ludwiku ogłosiła, że zwalnia poddanych polskich z wierności Marii i na tron polski przeznacza Jadwigę. Planowano, że przyszła królowa przyjedzie do Polski 10 maja, jednak okazało się, że Siemowit IV (Piast, jeden z kandydatów na tron po śmierci Ludwika Węgierskiego) chce porwać Jadwigę i ożenić się z nią, żeby zdobyć koronę królewską. W tej sytuacji jej przyjazd przełożono, a w tym czasie rozprawiono się ostatecznie z Siemowitem.  Jadwiga przybyła do Polski w 1384 roku i 15 października koronowano ją na KRÓLA Polski, a nie na królową, ponieważ uznano, że jest spadkobierczynią Władysława Łokietka oraz Kazimierza Wielkiego, a także dlatego, że uznano ją za „panią naturalną” Korony polskiej. Miała wtedy 11 lat.

 Jadwiga niezwykle starała się odzyskać ziemię dobrzyńska i w 1397 roku spotkała się nawet w tej sprawie z wielkim mistrzem zakonnym.  Według tradycji królowa miała przepowiedzieć, że po jej śmierci dojdzie do wojny polsko – krzyżackiej.

Jadwiga 22 czerwca 1399 roku urodziła córeczkę Elżbietę Bonifację (Elżbieta – po babce, a Bonifacja na cześć papieża Bonifacego IX, który został ojcem chrzestnym dziewczynki). Dziecko jednak zmarło 13 lipca, a Jadwiga 17 lipca. Wraz z jej śmiercią rozwinął się jej kult jako świętej. Przy jej grobie dokonywało się wiele cudów. Jednak jej kanonizacja odbyła się dopiero w 1997 roku, której dokonał Jan Paweł II. 

Nagrobek Jadwigi Andegaweńskiej w Katedrze na Wawelu

Źródło:  Poczet królów i książąt polskich autorstwa Lecha Bielskiego i Mariusza Trąby

---

*P. Sikora, Badania antropologiczne szczątków kostnych królowej Jadwigi. W: J. Wyrozumski, Królowa Jadwiga między epoką piastowską i jagiellońską. Kraków 1997