 |
| Mieszko Stary, Jan Matejko |
Mieszko III
Stary (wielkopolski) - ur.1122/1125, zm. 13 lub 14 marca 1202 w Kaliszu – książę wielkopolski, książę senior w latach 1173-1177; 1191; 1195; 1199-1202
Kolejny z synów Bolesława Krzywoustego. Jest nazywany „Starym”, ponieważ zmarł w wieku 76 lat, co w tamtych czasach było naprawdę sędziwym wiekiem. Oczywiście Mieszko również włączył się w walkę ze swoim bratem Władysławem, który po śmierci ich ojca został seniorem.
Co więcej, to on grał główną rolę w wielu potyczkach. Mieszko był postrzegany jako energiczny i zdecydowany. Mówiono o nim: „największy wśród pięciu braci talent polityczny i najmocniejszy charakter.”*
Mieszko III cierpliwie czekał w „kolejce” do tronu. Najpierw zmarł Władysław, następnie Bolesław Kędzierzawy i dopiero wtedy mógł walczyć o godność seniora. Był teraz najstarszym, żyjącym synem Bolesława Krzywoustego
i nie miał problemu by uzasadnić swoje prawo do tronu krakowskiego, ale spora część możnowładców na tronie widziało Kazimierza Sprawiedliwego – kolejnego syna Bolesława Krzywoustego. Ten uznał jednak,
że nie ma wystarczająco siły by walczyć z bratem i Mieszko zasiadł na tronie jako senior.
W tym miejscu warto wspomnieć o Henryku Sandomierskim. Urodził się on na początku
lat 30. XII wieku i prawdopodobnie ze względu na jego młody wiek w chwili śmierci ojca – Bolesława Krzywoustego – nie został wzięty pod uwagę w testamencie. Można się domyślać, że w przyszłości miał przejąć ziemię sandomierską, która była zapisana jako „oprawa wdowia” dla jego matki Salomei. Henryk jako jedyny nie chciał walczyć o dzielnicę senioralną. Na kartach historii zapisał się raczej jako mało znaczący książę, który zadowalał się tytułem „książęcego brata”. Wiadomo, że prowadził aktywną działalność fundacyjną i w 1154 roku wziął udział w wyprawie krzyżowej. W 1166 roku wziął także udział w wyprawie na Prusów, zorganizowanej przez Bolesława Kędzierzawego, podczas której zginął.
Wracając do Mieszka – prowadził on dość kontrowersyjną politykę. Najbardziej naraził się wybijaniem denarów, które zawierały jedynie połowę dotychczasowej masy srebra, co sprawiło że uzupełnił skarb książęcy, ale zmniejszył dochody poddanych.
„Był to istotnie człowiek utalentowany i energiczny, który z żelazną wolą zwalczał wszelką opozycję
i potrafił sprawować władzę w sposób absolutny. (…) Cechą znamienną jego polityki było dążenie
do wielkiego pomnożenia zasobności książęcego skarbu, jako narzędzia władzy i potęgi. W tym celu nie tylko ściągał wielkie podatki, ale dokonywał operacji bicia monety (brakteatów) o obniżonej zawartości srebra, co było w istocie fałszowaniem pieniądza i oznaczało narażanie poddanych, także
i polskiego Kościoła, na wielkie straty.”**
W 1177 roku koalicja przeciw Mieszkowi III stała się tak silna, że został on zmuszony do ucieczki
z Krakowa. Na tronie zasiadł wtedy Kazimierz Sprawiedliwy. W 1191 znów udało mu się wrócić na tron krakowski, w czym pomógł mu kasztelan Henryk Kietlicz oraz fakt, że Kazimierz Sprawiedliwy był zajęty walkami na granicy polsko – ruskiej. Kazimierzowi od razu udało się łatwo przejąć miasto z powrotem.
W 1194 Kazimierz zmarł, co znowu dało szansę Mieszkowi do walki o tron seniora. Możnowładztwo ponownie mu się sprzeciwiło, tym razem skutecznie. Na następcę tronu krakowskiego zaproponowano Leszka, zwanego później Białym. Był on niepełnoletnim synem Kazimierza Sprawiedliwego.
Mieszko postanowił zaatakować Kraków. Do decydującej bitwy doszło w 1195 pod Mozgawą.
Kolejny z synów Bolesława Krzywoustego. Jest nazywany „Starym”, ponieważ zmarł w wieku 76 lat, co w tamtych czasach było naprawdę sędziwym wiekiem. Oczywiście Mieszko również włączył się w walkę ze swoim bratem Władysławem, który po śmierci ich ojca został seniorem.
Co więcej, to on grał główną rolę w wielu potyczkach. Mieszko był postrzegany jako energiczny i zdecydowany. Mówiono o nim: „największy wśród pięciu braci talent polityczny i najmocniejszy charakter.”*
Mieszko III cierpliwie czekał w „kolejce” do tronu. Najpierw zmarł Władysław, następnie Bolesław Kędzierzawy i dopiero wtedy mógł walczyć o godność seniora. Był teraz najstarszym, żyjącym synem Bolesława Krzywoustego
i nie miał problemu by uzasadnić swoje prawo do tronu krakowskiego, ale spora część możnowładców na tronie widziało Kazimierza Sprawiedliwego – kolejnego syna Bolesława Krzywoustego. Ten uznał jednak,
że nie ma wystarczająco siły by walczyć z bratem i Mieszko zasiadł na tronie jako senior.
W tym miejscu warto wspomnieć o Henryku Sandomierskim. Urodził się on na początku
lat 30. XII wieku i prawdopodobnie ze względu na jego młody wiek w chwili śmierci ojca – Bolesława Krzywoustego – nie został wzięty pod uwagę w testamencie. Można się domyślać, że w przyszłości miał przejąć ziemię sandomierską, która była zapisana jako „oprawa wdowia” dla jego matki Salomei. Henryk jako jedyny nie chciał walczyć o dzielnicę senioralną. Na kartach historii zapisał się raczej jako mało znaczący książę, który zadowalał się tytułem „książęcego brata”. Wiadomo, że prowadził aktywną działalność fundacyjną i w 1154 roku wziął udział w wyprawie krzyżowej. W 1166 roku wziął także udział w wyprawie na Prusów, zorganizowanej przez Bolesława Kędzierzawego, podczas której zginął.
Wracając do Mieszka – prowadził on dość kontrowersyjną politykę. Najbardziej naraził się wybijaniem denarów, które zawierały jedynie połowę dotychczasowej masy srebra, co sprawiło że uzupełnił skarb książęcy, ale zmniejszył dochody poddanych.
„Był to istotnie człowiek utalentowany i energiczny, który z żelazną wolą zwalczał wszelką opozycję
i potrafił sprawować władzę w sposób absolutny. (…) Cechą znamienną jego polityki było dążenie
do wielkiego pomnożenia zasobności książęcego skarbu, jako narzędzia władzy i potęgi. W tym celu nie tylko ściągał wielkie podatki, ale dokonywał operacji bicia monety (brakteatów) o obniżonej zawartości srebra, co było w istocie fałszowaniem pieniądza i oznaczało narażanie poddanych, także
i polskiego Kościoła, na wielkie straty.”**
W 1177 roku koalicja przeciw Mieszkowi III stała się tak silna, że został on zmuszony do ucieczki
z Krakowa. Na tronie zasiadł wtedy Kazimierz Sprawiedliwy. W 1191 znów udało mu się wrócić na tron krakowski, w czym pomógł mu kasztelan Henryk Kietlicz oraz fakt, że Kazimierz Sprawiedliwy był zajęty walkami na granicy polsko – ruskiej. Kazimierzowi od razu udało się łatwo przejąć miasto z powrotem.
W 1194 Kazimierz zmarł, co znowu dało szansę Mieszkowi do walki o tron seniora. Możnowładztwo ponownie mu się sprzeciwiło, tym razem skutecznie. Na następcę tronu krakowskiego zaproponowano Leszka, zwanego później Białym. Był on niepełnoletnim synem Kazimierza Sprawiedliwego.
Mieszko postanowił zaatakować Kraków. Do decydującej bitwy doszło w 1195 pod Mozgawą.
Jest ona określana mianem najbardziej krwawej bitwy rozbicia dzielnicowego.
Podczas starcia zginął syn Mieszka, a on sam został ranny. Bitwa nie została rozstrzygnięta,
a Mieszko zrezygnował
z oblężenia Krakowa.
Nadzieją było zawarcie porozumienia z matką niepełnoletniego Leszka Białego – Heleną. Zgodziła
Nadzieją było zawarcie porozumienia z matką niepełnoletniego Leszka Białego – Heleną. Zgodziła
się na to, ponieważ czuła się zepchnięta na margines przez
możnowładców. Porozumienia przewidywało, że Mieszko Stary obejmie dożywotnio
tron krakowski, ale z gwarancją, że następcą będzie Leszek Biały. Mimo wszystko
do końca życia Mieszko musiał bronić swoich praw do dzielnicy senioralnej przed
silną opozycją.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz