 |
| Kazimierz Wielki, Jan Matejko |
Kazimierz III Wielki –
król Polski w latach 1333 – 1370
Początkowo nie zapowiadało się, że jedyny syn Władysława Łokietka będzie dobrym królem. Głośno było o jego ucieczce z pola bitwy pod Płowcami czy też o jego podbojach kobiecych serc. Na przykład w 1330 roku na dworze węgierskim króla Karola Roberta i jego żony Elżbiety (siostry Władysława Łokietka) uwiódł dziewczynę z miejscowego rodu szlacheckiego, której było na imię Klara. Jej ojciec wściekły z powodu całej sytuacji zaatakował parę królewską – Karola Roberta i jego żonę – i poważnie ich zranił. Ojciec Klary zapłacił za zamach życiem. Kierując się ówczesnym , surowym prawem, cała rodzina Klary poniosła karę.
Zaraz po śmierci ojca koronował się na króla Polski, ale do tronu zgłaszał pretensję między innymi Jan Luksemburski – władca czeski – ze względu na powiązania z Wacławem II (który w latach 1300- 1305 był królem Polski). Kazimierz zapłacił mu 20 000 kóp groszy praskich i Jan zrzekł się praw do korony polskiej. Dodatkowo król Polski oddał panowanie czeskie księstwa śląskie i księstwo płockie. Pokój z Janem Luksemburskim był ważny, ponieważ miał on wraz z królem Węgier - Karolem Robertem -decydować o przyszłości Pomorza Gdańskiego. Na zjeździe w Wyszehradzie w 1335 roku wydali wyrok w tej sprawie. Jednak mimo starań Kazimierza, postanowiono, że Pomorze Gdańskie zostanie po stronie Krzyżaków. Za to narzucono stronie krzyżackiej wypłatę Polsce rekompensaty za poniesione straty. W tej sytuacji sprzeciw wyraziły miasta polskie i zablokowały wykonanie wyroku. Spór kontynuowano przed sądem papieskim, który w 1339 roku wydał wyrok, mówiący o tym, że Krzyżacy mają zwrócić stronie polskiej Pomorze, ziemię chełmińską, dobrzyńską i Kujawy a także zapłacić 20 000 grzywien jako odszkodowanie. Krzyżacy jednak nie mieli zamiaru uszanować wyroku. W 1343 roku Kazimierz Wielki był zmuszony podpisać ze stroną krzyżacką traktat w Kaliszu. Zgodził się na oddanie Pomorza Krzyżakom pod warunkiem, że pozostawi sobie tytuł jego władcy, co umożliwi przyszłym pokoleniom zajęcie tych ziem.
Początkowo nie zapowiadało się, że jedyny syn Władysława Łokietka będzie dobrym królem. Głośno było o jego ucieczce z pola bitwy pod Płowcami czy też o jego podbojach kobiecych serc. Na przykład w 1330 roku na dworze węgierskim króla Karola Roberta i jego żony Elżbiety (siostry Władysława Łokietka) uwiódł dziewczynę z miejscowego rodu szlacheckiego, której było na imię Klara. Jej ojciec wściekły z powodu całej sytuacji zaatakował parę królewską – Karola Roberta i jego żonę – i poważnie ich zranił. Ojciec Klary zapłacił za zamach życiem. Kierując się ówczesnym , surowym prawem, cała rodzina Klary poniosła karę.
Zaraz po śmierci ojca koronował się na króla Polski, ale do tronu zgłaszał pretensję między innymi Jan Luksemburski – władca czeski – ze względu na powiązania z Wacławem II (który w latach 1300- 1305 był królem Polski). Kazimierz zapłacił mu 20 000 kóp groszy praskich i Jan zrzekł się praw do korony polskiej. Dodatkowo król Polski oddał panowanie czeskie księstwa śląskie i księstwo płockie. Pokój z Janem Luksemburskim był ważny, ponieważ miał on wraz z królem Węgier - Karolem Robertem -decydować o przyszłości Pomorza Gdańskiego. Na zjeździe w Wyszehradzie w 1335 roku wydali wyrok w tej sprawie. Jednak mimo starań Kazimierza, postanowiono, że Pomorze Gdańskie zostanie po stronie Krzyżaków. Za to narzucono stronie krzyżackiej wypłatę Polsce rekompensaty za poniesione straty. W tej sytuacji sprzeciw wyraziły miasta polskie i zablokowały wykonanie wyroku. Spór kontynuowano przed sądem papieskim, który w 1339 roku wydał wyrok, mówiący o tym, że Krzyżacy mają zwrócić stronie polskiej Pomorze, ziemię chełmińską, dobrzyńską i Kujawy a także zapłacić 20 000 grzywien jako odszkodowanie. Krzyżacy jednak nie mieli zamiaru uszanować wyroku. W 1343 roku Kazimierz Wielki był zmuszony podpisać ze stroną krzyżacką traktat w Kaliszu. Zgodził się na oddanie Pomorza Krzyżakom pod warunkiem, że pozostawi sobie tytuł jego władcy, co umożliwi przyszłym pokoleniom zajęcie tych ziem.
Podpisanie traktatu
umożliwiło Kazimierzowi podjęcie skutecznych walk o Ruś Czerwoną. Staranie o
nią rozpoczął w 1340 roku po śmierci Jerzego Trojdenowicza – władcy tych
terenów – który był spokrewniony z Kazimierzem. Jego rywalami byli: król Węgier
Karol Robert i chan tatarski. Jednak poparcie papieża i szybkie zajęcie Lwowa
zapewniły zwycięstwo króla Polski.
Jeśli chodzi reformy wewnętrzne Kazimierza Wielkiego, to
miały one na celu przywrócenie jedności w kraju. Z tego względu ustanowiono statut
wiślicki, czyli zbiór praw. Następnie zreformowano system urzędów. W 1338 roku
przeprowadził reformę monetarną, która sprawiła, że Kazimierz Wielki jako
pierwszy władca polski bił monetę groszową – grosz krakowski. Za czasów Kazimierza
powstał również uniwersytet krakowski, otwarty w 1364 roku.
Dobry wpływ na polską gospodarkę miał napływ ludności
żydowskiej w latach 1348 – 1349, w wyniku coraz częstszych prześladowań w
krajach Europy Zachodniej. W Polsce natomiast ułatwiało im się zajmowanie się handlem, poprzez rożne przywileje. Rozwijały się także gminy żydowskie. Powodem
tak wielkich przywilejów nadanych Żydom miał być romans Kazimierza Wielkiego z
Żydówką imieniem Esterka. Podobno z tego związku miało się narodzić dwóch synów
polskiego króla (oczywiście nie mogli być oni następcami swego ojca, gdyż
narodzili się z nieprawego łoża).
Polityka Kazimierza Wielkiego sprawiła, że Polska stała się krajem silnym i znaczącym na arenie międzynarodowej. Jego terytorium było prawie dwa razy większe niż za panowania Władysława Łokietka. Właśnie dlatego nazywano króla Kazimierza „Wielkim”, chociaż nadal toczy się spór czy przydomek nie odnosił się do jego wzrostu – 1,82m – który jak na tamte czasy był bardzo imponujący.
Król Kazimierz III Wielki zmarł w roku 1370 roku, jako ostatni piast zasiadający na polskim tronie, ponieważ nie miał żadnego męskiego potomka, a jedynie same córki.
 |
| Polska za panowania Kazimierza III Wielkiego |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz