Aleksander Jagiellończyk – król Polski w latach 1501 – 1506
Był czwartym synem Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Habsburżanki. Po śmierci ojca, w 1492 roku, odziedziczył Litwę. Jego rządy określane są jako bardzo dobre. Za czasów Aleksandra bardzo rozwinęło się Wilno. Jednak porażką były jego walki z Tatarami i Moskwą, której główną przyczyną był brak wsparcia od strony możnych litewskich. Po śmierci Jana Olbrachta on i jego dwaj bracia: Władysław i Zygmunt starali się o zajęcie tronu polskiego. Jednak najbardziej korzystnym kandydatem dla panów polskich był właśnie Aleksander, ponieważ ze względu na jego problemy z wschodnimi sąsiadami, liczyli na przejęcie przez nich władzy. Przejecie przez niego tronu wiązało się z dużymi ustępstwami wobec możnowładców. Żądali oni ściślejszego zjednoczenia Litwy z Koroną, a także przekazania senatowi ostatecznych decyzji w sprawach państwowych, więc w efekcie to izba wyższa sprawowała faktyczne rządy.
Koronacja Aleksandra odbyła się 1501 rok w grudniu, ale nie było przy nim jego żony Heleny, ponieważ biskup nie zgodził się jej na koronację – była wyznania prawosławnego. Co ciekawe, w 1500 roku, kiedy Moskwa zaatakował Litwę, jako jednej z powodów podała właśnie rzekome prześladowania Heleny, z powodu jej prawosławnego wyznania (Helena była córką wielkiego księcia Iwana. Swoją drogą ich małżeństwo było wynikiem traktatu zawartego w 1494 roku).
 |
| Aleksander Jagiellończyk, Jan Matejko |
Był czwartym synem Kazimierza Jagiellończyka i Elżbiety Habsburżanki. Po śmierci ojca, w 1492 roku, odziedziczył Litwę. Jego rządy określane są jako bardzo dobre. Za czasów Aleksandra bardzo rozwinęło się Wilno. Jednak porażką były jego walki z Tatarami i Moskwą, której główną przyczyną był brak wsparcia od strony możnych litewskich. Po śmierci Jana Olbrachta on i jego dwaj bracia: Władysław i Zygmunt starali się o zajęcie tronu polskiego. Jednak najbardziej korzystnym kandydatem dla panów polskich był właśnie Aleksander, ponieważ ze względu na jego problemy z wschodnimi sąsiadami, liczyli na przejęcie przez nich władzy. Przejecie przez niego tronu wiązało się z dużymi ustępstwami wobec możnowładców. Żądali oni ściślejszego zjednoczenia Litwy z Koroną, a także przekazania senatowi ostatecznych decyzji w sprawach państwowych, więc w efekcie to izba wyższa sprawowała faktyczne rządy.
Koronacja Aleksandra odbyła się 1501 rok w grudniu, ale nie było przy nim jego żony Heleny, ponieważ biskup nie zgodził się jej na koronację – była wyznania prawosławnego. Co ciekawe, w 1500 roku, kiedy Moskwa zaatakował Litwę, jako jednej z powodów podała właśnie rzekome prześladowania Heleny, z powodu jej prawosławnego wyznania (Helena była córką wielkiego księcia Iwana. Swoją drogą ich małżeństwo było wynikiem traktatu zawartego w 1494 roku).
Kiedy król opuścił Polskę w 1502 roku, aby strzec granic
Litwy, władzę przejęli senatorowie. Okazało się, że w żaden sposób nie są oni
przygotowani do sprawowania rządów. Nie potrafili zachować kontroli nad
sytuacją w kraju i poza granicami. Nie umieli też zarządzać prawidłowo
skarbcem. Sytuacja stała się na tyle trudna, że sami wezwali króla w 1503 roku
aby przyjechał uporządkować sprawy w Polsce. Niestety rządy oligarchii
senatorskiej wpłynęły na wzrost pozycji szlachty, która żądała coraz więcej i
więcej… aż w końcu w 1505 roku król uchwalił konstytucję Nihil Novi („nic nowego”). Nazwa wzięła się od zawartego w
dokumencie postanowienia, że król nie może uchwalić nic nowego bez zgody senatu
i izby poselskiej. Wydanie tego dokumentu przez wielu jest uważane za początek
demokracji szlacheckiej w Polsce.
Źródło: Poczet królów i książąt polskich autorstwa Lecha Bielskiego i Mariusza Trąby
Źródło: Poczet królów i książąt polskich autorstwa Lecha Bielskiego i Mariusza Trąby
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz