 |
| August II Mocny, Jan Matejko |
August II Mocny – król Polski i wielki książę litewski w
latach 1697 –
1706; 1709 – 1733
Fryderyk August Wettin, który po koronacji na króla
Rzeczpospolitej przyjął imię August II Mocny, był drugim synem księcia Jana
Jerzego, który był następcą króla Saksonii. Fryderyka przeznaczono do kariery
wojskowej. W 1687 roku wysłano go w podróż po Europie, o czym krążą niesamowite
legendy. Istnieje wiele relacji o jego podbojach
miłosnych czy wyczynach siłowych. Jednak najprawdopodobniej nie są one zgodne z
prawdą. Jedna z takich relacji pt. „La Saxe galante” odniosła wielki sukces,
ale w samej Saksonii została zakazana.
W 1691 roku zmarł ojciec Fryderyka i na tronie zasiadł jego starszy brat, Jan Jerzy IV. W 1693 roku książę poślubił Krystynę Eberhardynę. Małżeństwo nie było udane. Wygląda na to, że poróżniła ich kwestia wiary. Krystyna nigdy nie wybaczyła Fryderykowi przejścia na katolicyzm i zachęcania do tego ich jedynego syna, późniejszego króla Rzeczypospolitej.
Niedługo po ślubie Fryderyk August Wettin został władcą Saksonii. A jak to się stało? Jedna z dam dworu zachorowała na ospę wietrzną. Okazało się, że jest to kochanka Jana Jerzego IV. Władca czuwał przy niej aż do jej śmierci, sam zaraził się chorobą i zmarł.
Po śmierci Jana III Sobieskiego, Fryderyk August I zgłosił swoją kandydaturę na tron Rzeczypospolitej, która nie został od razu wzięta pod uwagę, ponieważ Fryderyk był jeszcze wyznania protestanckiego. W tej sytuacji, elektor przeszedł na katolicyzm. Wśród wielu kandydatów do końca toczyła się zażarta walka. Sytuację znowu rozwiązała akcja zbrojna, w wyniku której królem został Fryderyk August, który w Rzeczpospolitej przyjął imię August II. Przydomek „Mocny” pojawił się dopiero w 1833 roku, kiedy niejaki Bergmann, wyjaśnił, że ten przydomek należy się władcy ze względu na doprowadzenie Saksonii do rozkwitu, pomimo wielu przeciwieństw losu. Jednak w drugiej połowie XIX wieku przydomek zyskał negatywne znaczenie. Historycy pruscy stwierdzili, że „mocny” to król był tylko fizycznie, co świetnie demonstrował podczas pijatyk, zapasów i w aferach miłosnych, co jak już wcześniej ustaliliśmy nie było prawdą.
Król miał w planach wiele reform. Jednak większości nie udało się wcielić w życie z powodu trudnej sytuacji wewnętrznej kraju, a także trudności w relacjach z innymi państwami. August II postanowił odzyskać z rąk Szwecji Inflanty, aby stały się one dziedzicznym państwem Wettinów. W tym celu zawiązał sojusz z Danią i Rosją, ale jako władca Saksonii, a nie Rzeczypospolitej, która została neutralna w tym sporze. Jednak wojska szwedzkie i tak wdarły się na tren ziemi polskich i zajęły Warszawę oraz Kraków. Wojna skończyła się porażką króla Augusta II, który w 1706 roku musiał zrzec się tronu polskiego i uznać za króla Stanisława Leszczyńskiego. Skutkiem klęski było również zajęcie Saksonii i szwedzka okupacja tego kraju. W 1709 roku udało mu się wrócić na tron polski, jednak sytuacja wewnętrzna kraju nie uległa poprawie. Wręcz przeciwnie, coraz silniejsza stawała się opozycja wobec króla. Szlachta burzyła się przeciwko unii polsko – saskiej. W 1717 roku odbył się sejm niemy (został tak nazwany z powodu niedopuszczenia do głosu posłów, którzy mogliby zerwać sejm), na którym zawarto porozumienie pomiędzy królem a szlachtą.
W późniejszych latach król dążył do stworzenia ugrupowania prokrólewskiego, które miałoby wesprzeć próby zapewnienia korony jego synowi. Z tego powodu już w 1705 roku ustanowił m.in. Order Orła Białego.
Jedną z głośniejszych spraw za czasów Augusta II były wydarzenia w Toruniu z 1724 roku. Doszło tam do zdemolowania kościoła i kolegium jezuickiego przez protestantów. Władze miasta nie zainterweniowały, co wywołało wściekłość u króla. Wydał on rozkaz ścięcia 10 osób uznanych za winne zajść, a także tych którzy im nie zapobiegły (w tym burmistrz miasta). Wyrok wykonano mimo obcych interwencji.
W 1691 roku zmarł ojciec Fryderyka i na tronie zasiadł jego starszy brat, Jan Jerzy IV. W 1693 roku książę poślubił Krystynę Eberhardynę. Małżeństwo nie było udane. Wygląda na to, że poróżniła ich kwestia wiary. Krystyna nigdy nie wybaczyła Fryderykowi przejścia na katolicyzm i zachęcania do tego ich jedynego syna, późniejszego króla Rzeczypospolitej.
Niedługo po ślubie Fryderyk August Wettin został władcą Saksonii. A jak to się stało? Jedna z dam dworu zachorowała na ospę wietrzną. Okazało się, że jest to kochanka Jana Jerzego IV. Władca czuwał przy niej aż do jej śmierci, sam zaraził się chorobą i zmarł.
Po śmierci Jana III Sobieskiego, Fryderyk August I zgłosił swoją kandydaturę na tron Rzeczypospolitej, która nie został od razu wzięta pod uwagę, ponieważ Fryderyk był jeszcze wyznania protestanckiego. W tej sytuacji, elektor przeszedł na katolicyzm. Wśród wielu kandydatów do końca toczyła się zażarta walka. Sytuację znowu rozwiązała akcja zbrojna, w wyniku której królem został Fryderyk August, który w Rzeczpospolitej przyjął imię August II. Przydomek „Mocny” pojawił się dopiero w 1833 roku, kiedy niejaki Bergmann, wyjaśnił, że ten przydomek należy się władcy ze względu na doprowadzenie Saksonii do rozkwitu, pomimo wielu przeciwieństw losu. Jednak w drugiej połowie XIX wieku przydomek zyskał negatywne znaczenie. Historycy pruscy stwierdzili, że „mocny” to król był tylko fizycznie, co świetnie demonstrował podczas pijatyk, zapasów i w aferach miłosnych, co jak już wcześniej ustaliliśmy nie było prawdą.
Król miał w planach wiele reform. Jednak większości nie udało się wcielić w życie z powodu trudnej sytuacji wewnętrznej kraju, a także trudności w relacjach z innymi państwami. August II postanowił odzyskać z rąk Szwecji Inflanty, aby stały się one dziedzicznym państwem Wettinów. W tym celu zawiązał sojusz z Danią i Rosją, ale jako władca Saksonii, a nie Rzeczypospolitej, która została neutralna w tym sporze. Jednak wojska szwedzkie i tak wdarły się na tren ziemi polskich i zajęły Warszawę oraz Kraków. Wojna skończyła się porażką króla Augusta II, który w 1706 roku musiał zrzec się tronu polskiego i uznać za króla Stanisława Leszczyńskiego. Skutkiem klęski było również zajęcie Saksonii i szwedzka okupacja tego kraju. W 1709 roku udało mu się wrócić na tron polski, jednak sytuacja wewnętrzna kraju nie uległa poprawie. Wręcz przeciwnie, coraz silniejsza stawała się opozycja wobec króla. Szlachta burzyła się przeciwko unii polsko – saskiej. W 1717 roku odbył się sejm niemy (został tak nazwany z powodu niedopuszczenia do głosu posłów, którzy mogliby zerwać sejm), na którym zawarto porozumienie pomiędzy królem a szlachtą.
W późniejszych latach król dążył do stworzenia ugrupowania prokrólewskiego, które miałoby wesprzeć próby zapewnienia korony jego synowi. Z tego powodu już w 1705 roku ustanowił m.in. Order Orła Białego.
Jedną z głośniejszych spraw za czasów Augusta II były wydarzenia w Toruniu z 1724 roku. Doszło tam do zdemolowania kościoła i kolegium jezuickiego przez protestantów. Władze miasta nie zainterweniowały, co wywołało wściekłość u króla. Wydał on rozkaz ścięcia 10 osób uznanych za winne zajść, a także tych którzy im nie zapobiegły (w tym burmistrz miasta). Wyrok wykonano mimo obcych interwencji.
 |
| Zwinger w Dreźnie, siedziba Wettinów. |
Warto wspomnieć o kochance króla – Annie Konstancji Hoym,
która była żoną jednego z ministrów. Kobieta miała piękna urodę, ale nie była
dobrym człowiekiem. Opisywano ją jako chciwą, fałszywą i wyrachowaną. Król
wybudował specjalnie dla niej rezydencje w Dreźnie, a utrzymanie faworyty
czasem kosztowało tyle, co utrzymanie pokaźnej armii. Król nadał jej nawet
tytuł hrabiny Rzeszy Cosel. Swawola Anny zakończyła się, kiedy spróbowała
mieszać się w politykę i wpływać na decyzje króla. Wówczas dała się wplątać w
spisek. Po wykryciu go uciekła do Prus, ale aresztowano ją i uwięziono. Syn
Augusta II, wiele lat później ją uwolnił, ale ta wolała zostać w miejscu
odosobnienia. Ze związku z hrabiną Cosel, królowi urodził się syn i dwie córki.
W ogóle król miał ośmioro pozamałżeńskich dzieci i tylko jednego syna ze swoją
żoną.
Rządy króla Augusta II nie są oceniane dobrze, mimo że starał się wzmocnić kraj. Miał w planach ożywić handel, rozwój produkcji krajowej oraz intensyfikację górnictwa. Jednak w państwie kryzys się tylko pogłębiał, a skutek wojny ze Szwecją zginęła ¼ ludności Rzeczpospolitej.
Król zmarł w 1733 roku na gangrenę. Przed śmiercią
stwierdził, że jego syn sam musi zadecydować czy będzie chciał walczyć o koronę
polską, ponieważ dla niego była to korona cierniowa.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz